نقش پذيري مضاف و صفت
1- با توجه به عبارت « موش همان عمل مي كرد و از خواب بيدار مي شد تا چندين كرّت اين شكل مكرّر گشت . آتش غضب در نهاد باغبان افتاد » نقش دستوري كدام گزينه نادرست است ؟
الف ) نهاد : متمّم ب ) مكرّر : مسند ج ) غضب : نهاد د ) چندين كرّت : قيد
در يك تركيب اضافي ( = مضاف و مضاف اليه ) مضاف مي تواند در نقش هاي مختلف دستوري به كار رود امّا مضاف اليه فقط با همان نقش مضاف اليهي مطرح مي شود هم چنان كه در يك تركيب وصفي ( = موصوف و صفت ) هم موصوف مي تواند در نقش هاي مختلف به كار رود امّا صفت ، نقش ديگري ندارد مگر آن كه جانشين موصوف خودش بشود . به نقش بعضي از كلمه هاي عبارت مورد نظر توجّه كنيد :
موش : نهاد همان عمل : مفعول خواب : متمّم
اين شكل : نهاد مكرّر : مسند آتش : نهاد
غضب : مضاف اليه نهاد : متمّم باغبان : مضاف اليه
خود را بيازماييد :
با توجّه به بيت زير به سؤالات پاسخ دهيد :
آن آبرو چو جوي بوَد رنج و غصّه سنگ سنگش به جاي ماند و آبش ز جو رود
الف ) تعداد جمله را مشخّص كنيد
ب ) نوع افعال را از نظر گذر و ناگذر مشخّص كنيد
ج ) نقش كلمه هاي مشخّص شده را بنويسيد