|
ايهام در لغت به معناي درشك و گمان افكندن است اما در اصطلاح علم بديع ، آوردن واژه اي است با حداقل دو معني مناسب با كلام، يكي نزديك به ذهن و ديگري دور از ذهن . معمولاً مقصود شاعر معني دور آن است و گاهي نيز هر دو معني مورد نظر مي باشد . |
برای مطالعه نکات کلیدی مبحث قافیه
روی ادامه مطلب کلیک نمایید
| مُراعات نَظیر یکی از رایج ترین آرایه های ادبی در ادبیات کلاسیک و معاصر ایران و جهان به شمار می آید و آن عبارت است از آوردن واژه‌هایی از یک دسته است که با هم تناسب و هماهنگی دارند. این تناسب و هماهنگی می‌تواند از نظر جنس، نوع، مکان، زمان و یا همراهی باشد. |
|
جناس ، آوردن کلماتی است در شعر و نثر که از نظر معنی کاملاً متفاوت اند، اما از نظر شکل ظاهری و تلفظ گاهی با هم شباهت کامل دارند و گاهی اختلافشان فقط دریک مصوت یا صامت است . چنان دید بر روی دشمن ز خشم که شد ساخته کارش از زهر چشم |
| حس‌آمیزی در آرایه‌های ادبی، آمیختن دو یا چند حس است در کلام؛ به گونه‌ای که ایجاد موسیقی معنوی به تأثیر سخن بیافزاید. عبارت‌هایی چون «خبر تلخ»، «قیافه بانمک»، «جیغ بنفش» نمونه‌هایی از حس‌آمیزی در ادبیات عامیانه است که در آنها حس شنوایی و حس بینایی با حس چشایی و حس شنوایی با حس بینایی آمیخته شده‌است. نقطه اوج حس‌آمیزی در شعر فارسی، اشعار بیدل دهلوی و صائب تبریزی و نیز اشعار سهراب سپهری است |
|
«ايهام تضاد » به كار بردن دو كلمه است به گونه اي كه به ظاهر متضاد به نظر مي آيند امّا در معنايي كه مورد نظر گوينده يا نويسنده است ، تضادي در بين آن ها نيست . |
| آرايه ي تناقض كه يكي از آرايه هاي معنوي به حساب مي آيد ، آن است كه شاعر يا نويسنده دو مفهوم به ظاهر متضاد را در كلام خود به يك چيز نسبت مي دهد كه وجود يكي ديگري را نقض مي كند .به تعبير ديگر هرگاه دو مفهوم متضاد را به هم نسبت دهيم يا آن دو را در يك چيز جمع كنيم ، آرايه ي متناقض نما شكل مي گيرد . مثلاً : وقتي مي گوييم : جيب هايم پر از خالي است دو صفت خالي و پر را به جيب نسبت داده ايم كه در واقع صفت خالي وقتي با پر همراه شد مفهوم تضاد را از دست داد . به بيان ديگر « خالي بودن » وجود « پر » را نقض مي كند . براي آشنايي بيشتر به نمونه هاي زير توجّه نماييد : |
|
قافیه : به كلمات غیر تكراری گفته می شود كه در پایان بیت ها و مصراع ها می آیند ، بطوری كه یك یا چند حرف آخر آنها با هم مشترك است . نكته (1) : حرف یا حروفی كه در كلمات قافیه مشترك می آیند « حروف قافیه » نام دارند . |
ادبیّــــات ، انتشـــار زیبـایی و تکیه گاه مانایــی اندیشــه و فرهنگ است و بدون آن امکان انتشار و استقرار هیچ زیبایی و خوبی نیست . آنان که ادبیّات را ادراک نمی کنند ، روح حیـــات را نیافته اند و به قلمـــرو شکوهمــــند زیبایی گام نگذاشته اند . بی شک هیچ هنـــــری به اندازه ی شعــــر و شاعــــری نتوانسته است در دل و جان ، روح و روان، ذهن و زبان و فکر و بیان انسان ها راه پیدا کند و تأثیر بگذارد. شعر و کلام منظـــوم و منثــــور همواره جایگاه و پایگاه مهمی در میان مردم داشته است . شعر و ادبیات، تهییـــج کننده ی مردم برای ایستـــادگی در برابر ظلــــم، همنشین غــم ها و شـــادی ها و بیانگر آلام و رنج های مــــردم و مایه ی سرافـــرازی آنان در این دنیـــای پهنــــاور است . 
