آرایه ی مجاز

مجاز به کاربردن واژه است درمعنایی غیرحقیقی به شرط آن که میان معنی حقیقی و معنی غیر حقیقی پیوندی برقرار باشد. به تعبير ديگر به کار رفتن واژه ای است در غیر معنی حقیقی، به شرط وجود علاقه و قرینه.  مثلا هنگامی که می گوییم :« جهان انجمن شد بر تخت اوی » مراد ازجهان، مردم جهان است.

ادامه نوشته

آرایه ی استعاره

استعاره نوعي تشبيه است كه در آن دو چیز را به یکدیگر تشبیه می کنند، آن گاه «مشبه» را حذف و «مشبه به» را به جای آن به کار می برند. به مثال زیر دقت کنید:

 «عَمرو مانند کوه آهنین به میدان جنگ آمد.»

ادامه نوشته

تمثيل و اسلوب معادله‏

تمثيل در لغت به معنای «تشبیه کردن » و «مَثَل آوردن »، و نیز به معنای «نگاشتن پیکر و نمودن صورت چیزی » است و در اصطلاح آن است كه شاعر يا نويسنده به تناسب سخـن خـويش ، حكايـت ، داستـان يا نمونه و مثالي را ذكر مي ‏كند تا از اين طريق ، مفاهيم و نظريات خود را به خواننده يا شنونده منتقل نمايد و آنچه در اين ميان مهم ‏است نتيجه ي تمثيل مي باشد كه مي تواند سرمشقي براي موارد متفاوت باشد . به تعبيري ديگر هرگاه براي تأكيد يا روشن شدن مطلبي ( معمولاً پيچيده ) تشبيه كنيم يا براي اثبات موضوعي نمونه اي بياوريم ، آرايه ي تمثيل را به كار گرفته ايم .

ادامه نوشته

آرایه واج آرایی

واج آرایی ( نغمه ی حروف ) : تکرار یک واج ( صامت یا مصوت ) است ، در کلمه های یک مصراع یا یک بیت یا عبارت نثر به گونه ای که کلام را آهنگین می کند و آفریننده ی موسیقی درونی باشد و بر تاثیر سخن بیافزاید این تکرار آگاهانه ی واج ها را « واج آرایی » گویند .

ادامه نوشته

سجع و انواع آن

سجع: آوردن كلماتی در پایان جمله های نثر كه در وزن یا حرف یا هر دو ( وزن و حرف آخر ) با هم یكسان باشد .

نكته 1 : سجع در كلامی دیده می شود كه حداقل دو جمله باشد یا دو قسمت باشد .

نكته 2 : سجع باعث آهنگین شدن نثر می شود به گونه ای كه دو یا چند جمله را هماهنگ سازد .

ادامه نوشته

ترصیع و موازنه

آموختیم كه سجع زمانی ایجاد می گردد كه یكی از سه شرط ( یكسانی در وزن : سجع متوازن ) ، ( یكسانی در حرف پایانی : سجع مطرّف ) و   (یكسانی در وزن و حرف پایانی : سجع متوازی ) را دارا باشد و دانستیم كه جایگاه سجع در پایان دو جمله است به شرطی كه كلمه های پایانی تكراری و هم معنی نباشند . اینك به توضیح كاربرد سجع در  نقاط مختلف دو مصراع یا دو جمله  (  ترصیع ، موازنه ) می پردازیم   .   
ادامه نوشته

آرایه ی تلمیح و تضمین

تلمیح در لغت یعنی به گوشه ی چشم اشاره كردن و در اصطلاح آن است كه گوینده در ضمن كلام خویش  به آیه ، حدیث ، داستان ، واقعه ی تاریخی ، اسطوره و افسانه  اشاره داشته باشد . به عبارت دیگر اگر با شنیدن یا دیدن بیت یا عبارتی ، داستان ، آیه و حدیث ، واقعه ای تاریخی و اساطیری را به یاد آوریم آرایه تلمیح حاصل می گردد . 

ادامه نوشته