درنگي بر بيتي از سعدي

در كتاب ادبيات فارسي سال دوم، غزلي از سعدي به‌نام «در آرزوي تو باشم» زينت‌بخش ادب غنايي و تعليمي است. بيت پنجم اين غزل به‌صورت «به خوابگاه عدم گر هزار سال بخسبم/ به خواب عافيت آن گه به بوي موي تو باشم» آمده كه در هيچ‌كدام از نسخ معتبر كليات سعدي و ديوان غزليات شيخ اجل به‌صورت مذكور ضبط نشده است و معناي درستي نيز از آن به‌دست نمي‌آيد. در اين نوشته سعي داريم به شكل صحيح مصراع دوم اين بيت و معني و مفهوم آن بپردازيم.

ادامه نوشته

حکایتی از  بوستان سعدی

شیخ اجل سعدی درجای جای کتاب های بوستان و گلستانش افراد و اقشار مختلف را مورد پند و اندرزهای حکیمانه خود قرار داده .از جمله افرادی که آن حضرت جملات پند آموز و حکایات فراوانی در خصوص آن ها گفته افراد مال دوست و دنیا پرستی است که عمرشان را صرف جمع کردن و اندوختن مال می کنند بدون آنکه در زندگی از آن مال در جهت آسایش و آرامش خود و اطرافیانشان استفاده ای کنند و بهره ای بگیرند.


یکی زهـره ی خـرج کردن نداشت            زرش بود و یارای خــوردن نداشت
نه خوردی، که خاطر بر آسایدش              نه دادی، که فــــــردا بکار آیدش
شب و روز در بنــد زر بود و سیم              زر و سیـــم در بند مــرد لئیـــــم
بدانست روزی پســـــر در کمیـن             که ممسـک کجا کرد زر در زمین
ز خاکــــش بر آورد و بر بــاد داد               شنیدم که سنگی در آن جا نهاد
جوانمــــرد را زر بقــــائی نکــــرد             به یک دستش آمد،به دیگربخورد
کز این کـــم زنی بود ناپـــاک رو              کلاهــــش به بازار و می زر گرو
نهاده پدر چنـگ در نـــای خویـش            پسر چنـــگی و نایی آورده پیش
پدر زار و گریان همه شب نخفت             پســر بامدادان بخنــــدید و گفت
زر از بهـــر خـــوردن بود ای پـــدر             ز بهر نهادن چه سنـــگ و چه زر
زر از سنـــــگ خارا برون آورنــــد             که با دوســــتان و عزیزان خورند
زر اندر کــف مــرد دنیـــــا پرست             هنوز ای برادر به سنگ اندرست
 چو در زندگــانی بدی با عیـــال               گرت مرگ خواهند،از ایشان منال
چو چشمار و آنگه خورند ازتوسیر            که از بام پنجــه گز افتی به زیــر
  بخیـــل توانــگر به دینـــار و سیم             طلسمی است بالای گنجی مقیم
 از آن سال ها می‌بمــــــاند زرش             که لرزد طلسمی چنین بر سرش
 به سنـــگ اجــل ناگهش بشکنند            به آسودگی گنـــــج قسمت کنند
 پس از بردن و گرد کردن چو مــــور            بخور پیش از آن کت خورد کرم گور
سخنهای سعدی مثال است و پند           بکــار آیــــدت گر شوی کــــــار بند
دریــــــغ است از این روی برتافتن             کز این روی دولـــــــت توان یافتن 

داستان وقصه در سعدی نامه

سعدی نامه»یا «بوستان» اثر ارجمند و پرآوازه شاعر و نویسنده اندیشه‏ور ایران، سعدی شیرازی ، به قو ل استاد مرحوم غلامحسین یوسفی مشهورتر از آن است که به معرفی نیاز داشته باشد. پسندها و آرزوهای سعدی در «بوستان» بیش از دیگر آثار او جلوه‏گر است به عبارت دیگر، سعدی مدینه فاضله‏ای را که می‏جسته در «بوستان» تصویر کرده است. در این کتاب- پرمغز از دنیای واقعی- جهان همه نیکی است و پاکی و دادگری و انسانیت، یعنی عالم چنان که باید باشد و به قول مولوی: «شربت اندر شربت است»

ادامه نوشته

توضیح درس اکسیر عشق

توضیحات درس ششم زبان و ادبیات فارسی ، پیش دانشگاهی ، کلیه رشته ها

اکسیــــر عشق

بر روی ادامه مطلب کلیک نمایید

ادامه نوشته

آرايه‌ جناس در آثار سعدي

در كتاب‌هاي مربوط به بديع، وجود يا نبود «جناس» بين هر دسته از واژه‌هاي (شهرْيار، شهرِيار)، (خوار، خار)، (خطا، ختا)، (نسيم، نه‌سيم)، (بعيد، به‌عيد)، (عاجل، آجل)، (متعسّر، متأثّر)، (قِصّه، غصّه)، (عمرو، امر) و... دقيقاً و با صراحت، مشخّص نشده است. گاه در صورت وجود «جناس» بين برخي از واژه‌هاي هر دسته، نوع آن در پرده‌اي از ابهام و اختلاف‌نظر باقي مانده است. نگارنده در اين پژوهش با نگرشي تازه به آرايه‌هاي جناس «لفظ، تام و مركّب» به نقد و بررسي و تحليل آنها پرداخته و با ذكر شواهدي از نظم و نثر سعدي، دليل بسامد بالاي اين نوع آرايه‌هاي بديعي را در سخن و انديشة سعدي بيان كرده است.

ادامه نوشته

کلام نغز سعدی

 

  هر چه نپاید، دل بستگی را نشاید.

  ده درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند.

  هر که خیانت ورزد، پشتش در حساب بلرزد.

 

ادامه نوشته

عشق در حديقه و  بوستان

«حديقه سنايي» و «بوستان سعدي» منظومه‌هايي تعليمي اند، اما قرار دادن موضوعات غنايي، مانند عشق و شور و مستي، در ميان كتاب، آن را از منظومه تعليمي صرف دور مي‌كند. البته موضوع عشق در حديقه، يكسره الهي است اما در بوستان عشق زميني نيز ديده مي‌شود

ادامه نوشته

عرفان سعدی

در روزگار ما، «صوفی» واژه منفوری است. اما عارف منفور نیست. برای توضیح این مطلب باید اشاره کرد که تصوف ایرانی 3 دوره داشته است، دوره نخست از آغاز شکل‌گیری تصوف است تا قرن 6. در این دوره واژه عارف، معادل صوفی است. این وضعیت تا دوره «عبادی مروزی» و کتاب «مناقب‌الصوفیه» او ادامه می‌یابد. در قرن 7 دوره دوم شروع می‌شود. در آن سده واژه صوفی حالت دوگانه‌ای پیدا می‌کند

ادامه نوشته

قرآن و سعدی

استاد سخن، سعدى شيرازى مانند ديگر گويندگان و نويسندگان پارسى گوى به طرق گوناگون از قرآن و حديث بهره برده است. گاه از بخشى از آيه يا حديث گاه به معنى و مفهوم آنها و گاه با تلميح و اشاره به يك واژه ، به آن دو گوهر آسمانى، سخن خود را گرانقدر ساخته است.

ادامه نوشته

آثار سعدی

آثار سعدی را به گروه منظوم و منثور تقسیم می کنند . شاهکار منثور او گلستان است . گلستان سعدی در هشت باب تنظیم شده است : در سیرت پادشاهان، در اخلاق درویشان ، در فضیلت قناعت ، در فواید خاموشی ، در عشق و جوانی ، در ضعف و پیری ، در تاثیر تربیت و در آداب صحبت.

ادامه نوشته